هر آنچه از بست فلزی، انواع و کاربردهای آن باید بدانید
بست فلزی Clamp از جمله ابزارهای مکانیکی هستند که کاربرد بسیار گسترده‌ای در صنایع مختلف دارند. در این مقاله هر آنچه از بست‌های فلزی باید بدانید، می‌خوانید.
بست فلزی چیست؟
بست‌ و نگهدارنده‌ فلزی شامل انواع متنوع و گوناگون ابزارها هستند که در صنعت ساختمان‌سازی کاربرد وسیعی دارند. بست‌های فلزی یک یا چند جسم را در یک وضعیت خاص، ثابت نگه‌داشته و از حرکت این اجسام، لرزش و انحراف آن‌ها جلوگیری می‌کند. این ابزارهای کاربردی به دلیل نوع استفاده باید از جنس‌های مستحکم همچون فولاد ضد زنگ، روی، ورق گالوانیزه، آلومینیوم و مس (روکش‌دار یا بدون روکش) ساخته شوند.

جنس و کاربرد بست‌های فلزی
بست فلزی برای انواع اتصال‌های خاص در بسیاری از صنایع، با انواع متنوع و گوناگون در سایز، جنس، استحکام، کاربرد برای تمام شرایط خاص طراحی و تولید شده و در بازار موجودند. بست فلزی به طورکلی از استحکام بالایی برخوردار است و معمولا از جنس مس، استیل ضد زنگ با گریدهای مختلف، ورق گالوانیزه گرم، آلومینیوم و .. است.

برای تعیین ویژگی‌های هر بست در استفاده از آن‌ها در محیط‌هایی که در معرض خوردگی و فرسودگی  بالایی هستند، آزمایش‌هایی انجام شد. برای مثال بست‌هایی از جنس  استیل ضد زنگ با گرید A4  بسیار مقاوم در برابر خوردگی، پوسیدگی و فرسایش  هستند. این بست‌ها به دلیل تنوع بالا و هماهنگی با استانداردهای بین‌المللی همچنین در زمان بازسازی و جایگزینی تجهیزات فرسوده نیز پرکاربرد هستند.
بست براکتی
بست براکتی از انواع اتصالات فولادی لوله است که برای استحکام لوله‌های فولادی در مکان تاسیسات برقی کاربرد دارد. بست فلزی دو تکه در سایزهای مختلف برای کاربردهای مختلف وجود دارند.
بست کابل (Cable Clamp)
بست کابل (Cable Clamp)
برای ثابت نگه داشتن کابل‌ها در حالات مختلف از این بست‌ها استفاده می‌شود. استفاده از این بست در حالت عمودی با تحمل وزن کابل از ایجاد آسیب و صدمه به سرکابل ممانعت می‌کند. همچنین استفاده از این بست‌ها از حرکت یا لزرش و تکان غیرضروری کابل در حین بهره‌برداری جلوگیری می‌کند. این عمل در زمان قطعی کابل از ایجاد خطر و حرکات شدید کابل نیز جلوگیری به عمل می‌آورد.
بست‌ لوله Pipe Clamp
بست‌ لوله Pipe Clamp
بست لوله شامل انواعی است که در ادامه می‌خوانید.
بست فلزی عایق‌دار یا روکش‌دار (Cushioned Clamp)
روکش این بست‌ها از ساختار فلزی بست در برابر خوردگی، زنگ زدن و ارتعاش محافظت می‌کند و عمر آن را افزایش می‌دهد. این بست‌ها در ثابت نگهداشتن لوله‌هایی که معلق بوده و عایق نیستند کاربرد دارد.

بست فلزی عایق دار (cable clamp) برای نصب قطعات دارای مقطع گرد به محل کار و برای استفاده در محیط‌های عمومی و صنعتی مانند سقف و کف کاذب ساختمان‌ها، سیم کشی و کابلکشی‌های صنعتی و ساختمانی، سیستم‌های روشنایی، تأسیسات و سیستم‌های تهویه مطبوع ساختمانی و صنعتی، سیستم‌های کنترل و مانیتورینگ مداربسته و .. مناسب هستند.
بست ابتدایی (Drip start connector)
برای آبیاری قطره‌ای و گرفتن انشعاب ۱۶ میلی‌متری از لوله استفاده می‌شود. واشر‌های پلاستیکی مورد استفاده برای آب‌بندی بست ابتدایی بدون رنگ یا شفاف هستند. بست ابتدایی آبیاری قطره‌ای با فشار دادن آب‌بندی می‌شود.
بست‌های اسپید (Speed Clamp)
بست‌ اسپید برای نصب لوله‌های فولادی بر روی دیوار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این بست‌ در سایزهای مختلف برای انواع سایزهای لوله موجود است.

بست اسپید بر اساس استاندارد ISO   و BS    و به روش تولید از ورق گالوانیزه گرم تولید می‌شود و در سازهای متنوعی قابل تهیه است.

این بست کابل گالوانیزه گرم مناسب برای استفاده در نصب لوله فلزی و یا لوله فلکسی بر روی دیوار یا صفحه نگهدارنده  است.
بست صلب (Rigid Clamp)
بست صلب به راحتی باز و بسته شده و باعث می‌شود تا لوله‌ها به راحتی در جای دلخواه ثابت شوند. جنس این بست از آهن سخت‌کاری‌شده، است.
بست انعطاف‌‌پذیر (Adjustable Clamp)
این نوع بست که قطر آن با سفت کردن و یا شل کردن پیچ انتهای بست، افزایش و یا کاهش می‌یابد، از جنس آلومینیوم یا استیل است و برای انواع لوله با سایزهای مختلف کاربرد خواهد داشت.
بست لوله پایه‌دار
این نوع بست با پیچ شدن دو پایه به ارتفاع ۱ یا ۲ سانتی‌متر، قابلیت نگهداری بدون حرکت لوله روی سطح را دارد.
بست لوله بدون پایه
این نوع بست که برای اتصال دو لوله به هم در لوله‌کشی کاربرد دارد، در واقع از دو نیم دایره ساخته شده که از دو سمت قابل پیچ شدن به هم هستند.
بست لوله دسته‌دار
در انتهای قسمت منحنی شکل این نوع بست، دسته‌ای طراحی شده است که کاربرد آن برای محکم کردن لوله روی سطح است و روی آن پیچ شده است.
بست‌ یک‌طرفه
بست یک طرفه از یک سمت دارای پایه‌ای است که هم‌سطح با قطر بست است و برای پیچ شدن روی سطح ازآن استفاده می‌شود.
بست دو طرفه (بست دو پایه)
در دو سمت این بست دو پایه هم‌سطح با قطر بست قرار دارد که از آن‌ها برای پیچ شدن روی سطح استفاده می‌کنند. بست دوطرفهیا بست دو پایه بر اساس استاندارد ISO   و BS    و به روش تولید از ورق گالوانیزه گرم تولید می‌شود. پوشش حفاظتی این بست پلی اتیلن دو طرفه است.  همچنین در ابعاد و سایزهای متنوع تولید این بست انجام می‌شود و مناسب جهت نصب دو طرفه بر روی دیوار یا صفحه نگهدارنده  است.
بست چنگالی
بست چنگالی بر اساس استاندارد ISO   و BS    به روش تولید از ورق گالوانیزه گرم در ابعاد و سایزهای مختلف تولید می‌شود و برای نگهداشتن کابل مناسب است. در اندازه‌های مختلف وتولید می گردد.
بست‌ کرپی یا یو بولت (U-bolt Clamp)
این نوع بست با نام کرپی نیز شناخته می‌شود، شامل یک پیچ و مهره‌ U شکل است ( قسمت خم آن با توجه به پروفیل متفاوت بوده و به شکل V شکل یا U شکل نیز ساخته می‌شود.) که دو خان درون پیچ (قلاویز) در هر دو انتها دارد. این بست برای پشتیبانی لوله‌هایی که مایعات و گازها از طریق آن‌ها عبور می‌کنند، و برای بستن لوله به یک سطح فلزی کاربرد دارد.

بست یوبولت از روش تولید از مفتول فولادی و بر اساس استاندارد ISO و BS در سایزها و ابعاد متنوع تولید می‌شود. این بست یوبولت گالوانیزه گرم برای نصب لوله فلزی و یا لوله فلکسی بر روی دیوار یا صفحه نگهدارنده  مناسب است.
بست گریتینگ
بست گریتینگ از یک گیره جمع کننده (این گیره در قسمت بالایی دارای یک فرورفتگی مربعی شکل است که مقاومت و دوام بست را افزایش می‌دهد.) و دندانه‌هایی که استحکام و قدرت نگهدارندگی آن را افزایش می‌دهد، تشکیل شده‌است. همچنین این بست‌ها یک بستر یا زین(saddle)  برای ارتباط با قسمت دندانه‌دار پایین که با استفاده از پیچ صورت می‌گیرد، دارند.

این زین‌ها (saddle) انواع متنوعی دارند و برای اندازه‌های مختلف شبکه‌های فلزی کاربری دارد. برای محکم نگهداشتن گریتینگ در جای خود، قسمت پایین بست در زیر سازه نصب می‌شود و همچنین طول پیچ‌ها نیز متناسب با نوع و سایز گریتینگ انتخاب می‌شود، به این صورت که  از پیچ‌های طولانی برای گریتینگ‌های با عمق بیش تر استفاده می‌شود.
بست لوله فلکسی
بست لوله فلکسی بر اساس استاندارد ISO و BS و به روش تولید از ورق گالوانیزه گرم تولید می‌شود. پوشش حفاظتی این بست از جنس پلی اتیلن است.  این بست در ابعاد و سایزهای متنوع و مناسب برای استفاده و نصب لوله فلکسی بر روی دیوار یا صفحه نگهدارنده  تولید می‌شود.
بست آچاری
زمانی که نتوان از بست‌های دیگر استفاده کرد بست آچاری (T-BOLT CLAMPS) به کمک می‌آید. کاربرد این بست‌ها به طور معمول در سیستم‌های مکش هوا است و برای تمام سیستم‌های معمول قابل استفاده هستند. این بست‌ها که بیشتر در سیستم‌های لوله و شیلنگ صنایع شارژ سیستم‌های هوایی و خنک کنند‌ها، کامیون‌های سنگین، صنایع ماشینی، تجهیزات آفرود و آبیاری کشاورزی کاربرد دارد، از قطر ۱.۷۵ اینچ به بالا وجود دارند.

بست تی بولت به دلیل اینکه فشار را از طریق تسمه‌ای از جنس استیل ضدزنگ، به طور یکسان در تمام قسمت‌ها پخش می‌کند، برای استفاده در سیستم‌های پرارتعاش و شیلنگ‌هایی قطور کاربرد بسیاری دارند. خاصیت ضدلرزشی آن نیز به دلیل وجود یک قطعه nyloc است که با جذب نیروی ارتعاشی مانع شل شدن بست در اثر حرکت و لرزش می‌شود.
بست اتصال
بست‌ و نگهدارنده‌ فلزی اتصال را با نام کوپلر نیز می‌شناسند، و نوعی اتصال است که حرکت لوله‌ها را امکان پذیر می‌کند. با استفاده از این نوع بست تمامی لوله‌ها می‌توانند به خوبی و با حفظ حالت آب‌بندی خود تأثیر تغییرات طولی ناشی از نوسان‌های دمایی را خنثی کنند. سوکت‌ها برای حرکت آزادانه لوله‌ها در داخل آن‌ها، باید به طور کامل در محل خود ثابت نگه داشته شوند و لوله‌های واقع در بین آن‌ها از طریق دسته‌ای غیر ثابت به ستون ساختمان وصل شوند که با وجود نه داشته شدن مانع حرکت لوله‌ها در سوکت‌ها نشوند.
انواع بست اتصال با توجه به نوع کاربرد
بست اتصال استاندارد
بست یا کوپلر استاندارد برای اتصال دو میله با قطرهای یکسان به حالتی که قابلیت چرخش داشته باشند، مناسب است.
بست اتصال تبدیلی
کوپلر تبدیلی جهت اتصال دو میلگرد با قطرهای مختلف استفاده می‌شود. ساختار بست اتصال تبدیلی و شکل ظاهری آن بسیار مشابه بست استاندارد است با این تفاوت که دو طرف آن دارای دو رزوه برابر نیستند.
بست اتصال چپ و راست
کوپلر چپ و راست برای اتصال دو میلگرد به صورت ثابت، به طوری که مانع از حرکت و چرخش آن‌ها شود، کاربرد دارد. ساختار بست اتصال چپ و راست و شکل ظاهری آن بسیار مشابه بست استاندارد است
نگهدارنده Holder
نگهدارنده عمودی شفت (Vertical Linear Shaft Holder)
برای نگهداری شفت‌ها به صورت عمودی استفاده می‌شود.
نگهدارنده ریلی خطی شفت (Linear Rail Shaft Holder)
برای نگه داشتن شفت، به طوری که شفت توانایی حرکت راحت در داخل آن داشته باشد، استفاده می‌شود.
نگهدارنده افقی شفت (Horizontal Linear Shaft Holder)
برای نگهداری شفت به صورت افقی استفاده می‌شود.
بست داربست
بست داربست
بست فلزی داربست بر اساس نوع کاربرد و شکل به انواع زیر تقسیم می‌شود.
بست آهن گیر (H)
علت نامگذاری این بست به این دلیل است که از یک طرف به تیر آهن و از طرف دیگر به لوله نصب می‌شود. از این بست در صنایع پتروشیمی، پالایشگاه‌ها و دکل‌های حفاری نفت و گاز استفاده می‌شود.
بست تک پیچ قائم
از این بست تک پیچ قائم برای بستن لوله‌های داربستی که تحت فشار زیاد نیستند و سطوحی که بر روی آن انواع پوشش قرار داده می‌شوند مانند گلخانه‌ها و سازه‌های موقتی که به عنوان نمایشگاه یا تکایا و … اجرا می‌شوند استفاده می‌شود.
بست دو پیچ
بست دو پیچ از ۲ عدد پیچ، ۲ عدد مهره و ۲ عدد واشر تشکیل می‌شود که دارای زاویه گردشی ۹۰ درجه هستند. بست دو پیچ برای اتصال دو لبه لوله به حالت متقاطع و با زاویه ۹۰ درجه استفاده میشود. این بست نسبت به بست چهار پیچ راحت‌تر نصب شده و ضریب اطمینان بالاتری دارد.
بست چهار پیچ
بست چهار پیچ از ۲ عدد برگه و ۱ عدد کنده از جنس دانتیل نشکن تشکیل شده‌است که این قطعات توسط ۴ عدد پیچ، ۴ عدد مهره و ۴ عدد واشر فولادی مونتاژ می‌شوند. اتصال این بست به لوله دیگر توسط چهار پیچ و مهره با زاویه 90 درجه انجام می‌شود.
مراحل تولید بست چهارپیچ عبارت است از

ریخته‌گری قطعات کنده و برگ
خرد کردن و جداسازی قطعات
ماشین کاری قطعات
شات کردن قطعات
کنترل کیفی قطعات و پلیسه گیری
مونتاژ
کنترل کیفیت محصول مونتاژ شده
بسته بندی قطعه.

بست گوه‌ای
بست‌ گوه‌ای بسیار مشابه با بست‌های دو پیچ و چهار پیچ و دارای پوشش گالوانیزه است. تفاوت این بست با بست‌های دو پیچ و چهار پیچ، راحت‌تر باز و بسته شدن و در نتیجه وارد آمدن فشار کمتری به مچ دست است. بست‌های گوه‌ای در دو نوع گردان و ثابت طراحی شده و در بازار موجودند.
بست اتصال ورقی
این بست با ۲ عدد پیچ T شکل بسته شده و به دلیل اینکه کل سطح لوله را پوشش می‌دهد، دارای ضریب اطمینان بیشتری نسبت به اتصالات دیگر است.
بست رابط میلگرد
این بست برای وصل کردن و ارتباط ۲ لوله که به امتداد یکدیگر متصل هستند، استفاده می‌شود.
بست تخته گیر
بست تخته‌گیر برای بستن تخته به داربست کاربرد داشته و تخته را محکم نگه داشته و از سقوط کردن فرد جلوگیری می‌کند.
کفی فلزی
کفی فلزی مانع از فرو رفتن لوله شده و سطح تماس لوله با بست را بالا می‌برد.
بست گردان یا چرخشی
بست گردان یا چرخشی
بست گردان شامل ۲ عدد برگه و ۱ عدد کنده (۲ عدد نیمه کنده که با پیم متصل به هم هستند) است. این قطعات توسط ۴ عدد پیچ، ۴ عدد مهره و ۴ عدد واشر فولادی به هم مونتاژ شده‌اند. این بست که قابلیت تحمل فشار ۱۰۰۰ کیلوگرم را دارد و وزن آن تقریبا ۲ کیلوگرم است، دارای دو قسمت مرکب است که، توسط پین فولادی به هم اتصال دارند، در حالی که قابلیت چرخش ۳۶۰ درجه نسبت به هم دارند. اتصال لوله‌ها با استفاده از این نوع بست، لو به صورت زاویه‌دار خواهدبود و این امکان چرخاندن دو لوله داربست به صورت عمود را به نصاب می‌دهد.
مراحل تولید بست گردان عبارتند از

ریخته گری چدن داکتیل
جداسازی محصول چدن
کنترل کیفیت
شات بلاست
ماشین کاری
مونتاژ ۲ نیمه کنده
مونتاژ نهایی توسط پیچ و مهره و واشر
کنترل کیفیت محصول
بسته بندی قطعه

بست گردان در پروژه‌های پالایشگاهی، پتروشیمی و کارگاه‌ها ساختمانی در زوایای ۳۶۰ درجه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بست کمکی یا نگهدارنده
برای افزایش مقاومت بست ساده در برابر فشار از این بست استفاده می‌شود. برای مثال داربست‌هایی که وزن بیشتری را باید تحمل کنند و همچنین داربست‌هایی که به صورت معلق در ارتفاع نصب می‌‌شوند، کاربرد دارند. نحوه قرارگیری این بست به این شکل است که در زیر بست فلزی و مماس با آن قرار می‌گیرد.
بست کلاهکی (مخصوص ایجاد سقف)
این نوع بست در بالای لوله‌های ستون یا عمودی و در داربست‌های مسقف یا داربست‌هایی نصب چادر روی آن‌ها انجام می‌شود، کاربرد دارند.
بست زبانه‌ای یا پیوندی
برای اتصال لوله‌های افقی از این بست استفاده می‌شود. در محل تماس این بست با لوله، زائده‌هایی با قطر ۱۴ میلی‌متر وجود دارند که در سوراخ لوله‌های افقی قرار گرفته و با اتصال از طریق مغزی درون لوله، مقاومت کششی بسیار زیادی در نقطه اتصال دو لوله ایجاد می‌شود.
بست شلنگ (Hose Clamp)
بست شلنگ (Hose Clamp)
این نوع بست برای نگه‌داشتن شلنگ و یا لوله در محل اتصال به شیر اصلی آب و گاز کاربرد دارد. کاربرد این بست‌ در واقع محکم و ثابت کردن ارتباط شلنگ‌های آب و گاز با انواع اتصالات، اتصال محکم بین شلنگ گاز و انتهای سرشیر رگلاتور، مانومتر، بخاری و اجاق آشپزی است.

ویژگی‌هایی که این بست باید شامل آن‌ها باشند شامل ویژگی‌های زیر هستند.

مقاوم در برابر جریان الکتریسیته
زنگ زدگی
شرایط سخت آب و هوایی

در مورد این انواع از بست‌های فلزی، یعنی بست‌های گاز و شلنگ، در مقاله جداگانه صحبت خواهد شد.