نمایش دادن همه 10 نتیجه
پنوماتیک به فناوری هوای فشرده میگویند اما در برخی موارد باید آنرا نوعی سیستم کنترل خودکار به شمار آورد. گاز فشرده که به طور معمول، هوای خشک یا غیرخشک است که بمنظور راهاندازی یک عملگر، انجام کار و متوقف کردن آن مورد استفاده قرار میگیرد. پنوماتیک در گذشته به سادگی سیستم تنفسی انسان یعنی فشردن هوا در ششها بود. این هوای فشرده میتوانست در ادامه آتشی را شعلهور کند یا یک تیر را رها سازد. کلمه پنوماتیک ریشهای یونانی به معنای «دمیدن» دارد.
سیستم پنوماتیک به سیستمی میگویند که از هوای فشرده برای انجام کار استفاده میکند. این سیستم، هوا را جذب و به مدار منتقل میکند تا انرژی مورد نیاز تامین شود. به این ترتیب، سیستمهای پنوماتیکی کاربرد گستردهای در صنایع دارند.
سیستم پنوماتیکی را میتوانید در صنایع و حتی زندگی روزمره مشاهده کنید. به طور مثال، دریلهای دندانپزشکی از نیروی پنوماتیکی برای جرمگیری دندانها بهره میگیرند. برخی از سازها در موسیقی نیز جهت عملکرد مناسب خود از هوا کمک میگیرند.
برای بهرهگیری از سیستم پنوماتیکی به اجزای مختلفی نیاز است و اولین چیزی که به آن نیاز داریم، کمپرسور هوا است و همچنین، به سیلندر هوا نیز نیاز پیدا میکنیم. این سیلندرها با حرکت خود، نیروی لازم برای حرکت یک موتور را تامین میکنند. سومین جزء مهم در سیستمهای پنوماتیکی، «محرک» (Actuator) است. محرک سبب باز و بسته شدن شیرها – یا سوپاپها – در سیستم میشود. موتور، جزء چهارم از اجزای یک سیستم پنوماتیکی است و به هنگام حرکت سیلندر، مورد استفاده قرار میگیرد.
در بخش قبل، به طور مختصر در رابطه با اجزای مهم سیستم پنوماتیکی صحبت کردیم. در ادامه متن، توضیحات دقیقتری در رابطه با اجزای سیستم پنوماتیک ارائه خواهیم کرد.
سیستم پنوماتیک از طریق تبدیل نیرو به انرژی پتانسیل کار میکند و در ادامه، این انرژی پتانسیل با عمل محرک یا سیلندر به انرژی جنبشی تبدیل میشود. به طور معمول، تبدیل انرژی از طریق پیستون و شاتون قابل انجام است. پیستون، حرکتی خطی به شکل بالا و پایین یا چپ و راست خواهد داشت.
در سیلندرهای پنوماتیک به طور معمول، هوای فشرده، پیستون را تنها در یک جهت حرکت میدهد. در پایان حرکت پیستون، در اثر خروج هوا، خلاء ایجاد میشود که این خلاء به کمک یک فنر، سبب بازگشت پیستون به محل اولیه خود خواهد شد.
برای کنترل جریان هوا در سیستم پنوماتیکی از «شیرها» (Valve) بهره میگیرند که هریک، عملکرد مختلفی دارند. برای شروع به کار سیستم از شیرهای «شروع آرام» (Soft-Start) یا شیرهای «خاموش و روشن» (On-Off Valve) استفاده میشود. برای کنترل دبی جریان نیز از شیرهای کنترل جریان بهره میگیرند. برخی دیگر از شیرهای مورد استفاده در سیستمهای پنوماتیک در زیر آورده شدهاند.
اجزای مختلف یک سیستم پنوماتیک به کمک «اتصالات» (Fittings) به یکدیگر متصل میشوند. تمامی اجزای سیستم پنوماتیکی تحت فشار هوا هستند و بنابراین، این اتصالات باید از آببندها و اورینگهای مناسبی استفاده کرده باشند. اتصالات موجود در این سیستمها از مواد با جنسها – فلزی و پلیمری – و شکلهای مختلفی تشکیل شدهاند.
در سیستمهای پنوماتیک، «شلنگها» (Tubing) و «لولهها» (Hoses) به شکل متفاوتی مورد استفاده قرار میگیرند. از لولهها به طور معمول در سیستمهای فشار قوی و از شلنگها در سیستمهایی با فشار پایین بهره میگیرند. این لولهها نیز به طور معمول از جنسهای مختلفی ساخته شدهاند که انواع انعطافپذیر و پلیمری آن موارد مصرف بیشتری دارند.
زمانی که فشار به شکل قابل ملاحظهای از فشار اتمسفریک کمتر شود، خلاء ایجاد خواهد شد. برای بوجود آوردن چنین شرایطی باید تمامی هوای محبوس خارج شود و به همین منظور از تولیدکننندههای خلا یا پمپهای خلاء استفاده میشود. این پمپهای خلا، هوای فشرده را از طریق یک دیفیوزر خارج میکنند و سبب ایجاد خلا میشوند.
به هنگام فشرده سازی هوا، گرما ایجاد میشود و زمانی که این هوا سرد شود، میعان بوجود خواهد آمد که تامین هوای فشرده را دچار مشکل میکند. علاوه بر این، در اجزای تشکیلدهنده هوا ناخالصیهایی همچون گرد و غبار و ذرات معلق وجود دارد. اگر هوای فشرده حاوی این آلایندهها وارد بخشهای سیستم پنوماتیک مانند شیرها، سیلندرها و لولهها شود، به طور قطع در عملکرد دستگاه اختلال ایجاد میکند و در نهایت، سبب از کار افتادن دستگاه خواهد شد.
به منظور حفظ عملکرد مناسب سیستم، باید هوای فشرده، فیلتر شود. به سادگی میتوان از یک فیلتر هوا برای این کار استفاده کرد اما باید فشار ورودی به سیستم را به کمک رگولاتور فشار باید رصد کرد. علاوه بر این، هوای خشک ورودی نیز نیاز به روانکاری دارد تا سبب آسیب به تجهیزات پاییندستی نشود.
به هنگام خروج گاز از سیستم پنوماتیک، صدای زیادی تولید میشود که برای کاهش آن از «کاهنده صدا» (Silencer) بهره میگیرند. این صدا بسته به نیرو و فشار جریان ممکن است به صورت انفجاری باشد.
سیستم پنوماتیک با استفاده از اجزای اصلی آن یعنی کمپرسور، مخزن هوا، شیرها، مدار، مخزن هوا و محرک کار میکند.
همانطور که در طول این متن به آن اشاره شد، دستگاههای پنوماتیکی تمامی قدرت خود را از هوای فشرده تامین میکنند. بنابراین، به سادگی میتوان دریافت که این سیستم برای شروع به کار حداقل به دو جزء اصلی احتیاج دارد: یک جزء برای اینکه هوا را فشرده کند و جزء دیگر برای اینکه از هوای فشرده برای بلندکردن، حرکت دادن یا نگهداشتن یک جسم استفاده کند.
جزء اول، کمپرسور هوا و جزء دوم، محرک است. علاوه بر این، به یک سیستم لولهکشی نیاز داریم که هوا را از کمپرسور به محرک منتقل کند و مدار پنوماتیک این کار را انجام میدهد. همچنین، دستگاهی که بتواند ورود و خروج هوا را کنترل کند نیز از جمله موارد مورد نیاز برای کارکرد صحیح این سیستم است و به همین دلیل، از شیرها و سوپاپها در این رابطه استفاده میشود.
مورد دیگری که باید در رابطه با کارکرد سیستم پنوماتیک در نظر بگیریم مخزن هوا است. با توجه به اینکه هوا، تراکمپذیری بسیار بالایی دارد، بدون وجود مخزن هوا و تنها با استفاده از لولهها و اتصال کمپرسور به محرک، کارکرد سیستم، بسیار آهسته خواهد بود. در نتیجه، به مخزنی نیاز داریم تا این هوای فشرده در آن ذخیره و در مواقع لزوم به سیستم وارد شود.
hydraulics tractor yellow. focus on the hydraulic pipes
در شرایط مختلفی میتوان از سیستمهای پنوماتیکی و هیدرولیکی استفاده کرد. به طور مثال، در برخی از بیلهای مکانیکی از نیروی هیدرولیک برای کارکرد دستگاه استفاده میشود.
با اتصال اجزای سیستم پنوماتیک به یکدیگر، ابزارهای کاربردی مختلفی ساخته خواهند شد. هرآنچه توسط سیستمهای الکتریکی و هیدرولیکی انجام میشود را میتوان به کمک سیستمهای پنوماتیک نیز عملی کرد البته در خصوص اینکه کدامیک از این دو سیستم بهتر عمل میکنند در ادامه بحث خواهد شد.
ماشینآلات صنعتی نسبت به سایر دستگاهها از پنوماتیک بهره بیشتری میبرند. همچنین در علم رباتیک برای جابجایی بازوهای رباتها نیز میتوان از سیستمهای پنوماتیکی به همراه سیستمهای الکتریکی و مکانیکی کمک گرفت. در صنایع لبنی برای تهیه شیر دامها از دستگاهای پنوماتیک استفاده میکنند.
در گذشته (قرن نوزدهم میلادی)، سیستمهای پنوماتیک در بانکها، بیمارستانها و رستورانها جهت انتقال کالاها از طریق لولههای هوا مورد استفاده قرار میگرفتند.
برای متوقف کردن خودروهای سنگین یا قطارها از ترمزهای بادی بهره میگیرند. همچنین، همانطور که در ابتدای متن نیز به آن اشاره شد در برخی سازها مانند «ارگهای بزرگ کلیسایی» (Pipe Organ) از پنوماتیک کمک گرفته میشد.